در پست‌های قبل در مورد جلبک اسپیرولینا و خواص خارق العاده اون صحبت کردیم،توی این پست و پست‌های بعدی میخوایم پرورش جلبک اسپیرولینا رو بهتون آموزش بدیم.
شما میتونید جلبک اسپیرولینا رو حتی گوشه اتاقتون برای مصرف شخصی کشت بدین و ازش برای خودتون ماسک جلبک اسپیرولینای تازه بسازین، پودرشو درست کنین و برای چاقی و لاغری و کنترل و درمان خیلی از بیماری‌ها استفاده کنین یا اینکه به چشم منبع درآمد توپ بهش نگاه کنید مثلا یه ذره بیشتر توسعه بدین و باقیمت خوبی به آرایشگاه‌ها، عطاریا، ماهی فروشیا و… به راحتی بفروشین، یا برحسب میزان بودجه و فضاتون کارو تا چندین هکتار توسعه بدید.
باید بدونید که پرورش جلبک اسپیرولینا یه راه بسیار پردرآمد هست و بخاطر کاربری‌های بسیار گسترده و نیاز روزافزون بازار تولیدش میتونه خیلی پرسود و موفقیت آمیز باشه.
پس با ما همراه باشید.
معرفی کلی جلبک اسپیرولینا
اسپیرولینا یه نوع ریزجلبک و سیانوباکتر مارپیچ به طول حدوداً ¼ میلی متر هست. این جلبک بیش از سه میلیارد سال تو مناطق گرم رشد کرده و از آغاز حیات گیاهان و حیوانات، با تولید اکسیژن از دی اکسید کربن هوا، تا حد زیادی به ایجاد جو زمین کمک کرده. اگر امروزه جلبک اسپیرولینا مورد توجه خاص ما قرار گرفته به این دلیله که یه غذای فوق العاده هم محسوب میشه. ساختار غنی اسپیرولینا به این دلیله که دیواره سلولی اون از پروتئین ساخته شده. این در حالیه که تو دنیای گیاهان، سلول‌ها دیواره سلولزی دارن که هضمش برای انسان سخته. اسپیرولینا غلظت بالایی از ویتامین ها و آهن و مواد مغذی هم داره که تو پست‌های قبلی به تفصیل در موردش صحبت کردیم.
نیازهای اولیه پرورش جلبک اسپیرولینا چیست؟
استوک (بذر اولیه) جلبک اسپیرولینا
در اﺑﺘﺪای ﮐﺎر ﺑﻪ ﻣﻘﺪاری جلبک اﺳﭙﯿﺮوﻟﯿﻨﺎی زﻧﺪه ﻧﯿﺎز دارﯾﺪ ﮐﻪ مثل ﺑﺬر اوﻟﯿﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﯿﮑنه. استوک، باید محلول غلیظ حاوی جلبک اسپیرولینای مولد و با کیفیت باشه که قدرت تکثیر بالایی داره و عاری از هرگونه آلودگی و جلبک‌های دیگه هست. همچنین، یه استوک باکیفیت باید حاوی نسبت بالایی از رشته‌های اسپیرولینای پیچ خورده و فنری شکل باشه (کمتر از 25٪ و ترجیحا 0٪ رشته اسپیرولینای صاف) کیفیت و خلوص بذر اولیه جلبک اسپیرولینا بسیار حائز اهمیت هست. به همین دلیل، استوک جلبک اسپیرولینا باید از مرکز معتبر تهیه بشه. اﯾﻦ اﺳﭙﯿﺮوﻟﯿﻨﺎی اوﻟﯿﻪ رو ﭘﺮورش و ﺗﮑﺜﯿﺮ میﮐﻨﯿن ﺗﺎ ﻣﻘﺪارش ﺑﻪ حجم مطلوب برسه. پس شما فقط یه بار استوک تهیه میکنین و اونو میتونین تا چندین هکتار تکثیرکنین. البته به شرطی که کیفیت استوک خوب باشه! اولش که ﺗﻌﺪاد و ﻏﻠﻈﺖ اﺳﭙﯿﺮوﻟﯿﻨﺎ توی آب (محیط کشت) کمه رنگش ﺳﺒﺰ ﮐﻢ رنگه وﻟﯽ رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ ﮐﻪ ﺗﮑﺜﯿﺮ ﻣﯿﺸن رﻧﮓ ﻣﺤﻠﻮل ﺑﻪ ﺳﺒﺰ ﺗﯿﺮه ﮔﺮاﯾﺶ ﭘﯿﺪا میکنه، اﻟﺒﺘﻪ اگه ﭼﺸﻤﺎتون دﻗﯿﻖ ﺑﺎﺷه میتونین آﺑﯽ ﻓﯿﺮوزه‌ای رو هم توش ﺑﺒﯿﻨﯿن!
فاکتورهای آب و هوایی موثر بر رشد جلبک اسپیرولینا:
دما
دما مهم‌ترین عامل آب و هوایی هست که روی سرعت رشد جلبک اسپیرولینا تأثیر میذاره.
زیر 20 درجه سانتیگراد، رشد جلبک اسپیرولینا تقریباً صفره، اما نمیمیره. دمای مناسب برای رشد 31-35 درجه سانتیگراد هست؛ اما بالاتر از 38 درجه سانتیگراد اسپیرولینا از بین میره.
نور
رشد جلبک اسپیرولینا فقط توی نور انجام میشه (فتوسنتز)، اما روشنایی 24 ساعته توصیه نمیشه. طی دوره‌های نور/تاریکی، واکنش‌های شیمیایی مثل سنتز پروتئین‌ها و تنفس تو اسپیرولینا انجام میشه. معمولا چرخه روشنایی و تاریکی 16/8 ساعته (16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) مناسب هست.
نکته مهم اینکه تنفس، فرایند عکس فتوسنتز هست که باعث کاهش وزن اسپیرولینا (زیست توده) میشه. سرعت این فرایند توی دمای بالا بسیار بیشتره. نکته مهم این دیگه اینکه جلبک اسپیرولینا هنگام سرما (دمای زیر 15 درجه سانتیگراد) نمیتونه نور شدید رو تحمل کنه.
نور یه عامل مهم و کلیدیه اما نور کامل و مستقیم خورشید بهترین میزان روشنایی نیست: 30٪ از کل نور خورشید کافیه، اما ممکنه برای گرم کردن سریع محیط کشت هنگام صبح بیشتر از این مقدار نور موردنیاز باشه.
رشته‌های اسپیرولینا توسط نور شدید طولانی مدت فوتولیز شده و از بین میرن، بنابراین لازمه که زمان قرار گرفتن محیط کشت جلبک اسپیرولینا در معرض نور کامل خورشید روا به حداقل برسانید.
برای رشد اسپیرولینا می‌توان از نور و حرارت مصنوعی استفاده کرد، اگرچه از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست. لوله های فلورسنت و لامپ‌های هالوژن هر دو مناسبن. لامپ‌ها میتونن همزمان محیط رو روشن و گرم کنن.
نکاتی در مورد نور:
بطور ﮐﻠﯽ ﻫﺮچقدر ﻧﻮر ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎشه رﺷﺪ اﺳﭙﯿﺮوﻟﯿﻨﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮه، اما ﺗﺎﺑﺶ ﻣﺴﻘﯿﻢ آﻓﺘﺎب ﻇﻬﺮ تو ﺷﻬﺮﻫﺎ و فصول گرم ﻣﯿﺘﻮنه دﻣﺎی محیط رو خیلی بالا ببره و باعث مرگ اسپیرولینا بشه که میتونین تو اون شرایط، با ﭘﺎرﭼﻪ، ﺣﺼﯿﺮ ﯾﺎ هرچیزی توی ﺳﺎﻋﺎت اوج گرما ﻧﻮر رو ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﯿﺪ.
یه نکته خیلی جالب و شگفت انگیز درمورد جلبک اسپیرولینا یه خاصیت هست به نام اتوشِید «Auto-shade» یا سایبان اتوماتیک. وقتی ﮐﻪ ﻧﻮر آﻓﺘﺎب ﺷﺪﯾﺪ ﺑﺎﺷﺪ رشتهﻫﺎی اﺳﭙﯿﺮوﻟﯿﻨﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺎرﭘﯿچی ﯾﻌﻨﯽ ﻓﻨﺮی ﺷﮑﻞ میشن و اﯾﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯿﺸه اونایی ﮐﻪ ﺟﻠﻮی ﻧﻮر آﻓﺘﺎب ﻫﺴﺘﻨ مثل ﺳﺎﯾﻪ ﺑﺎن عمل کرده و از رﺳﯿﺪن ﻧﻮر ﺑﻪ رشتهﻫﺎی ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ ﺗﺎ ﺣﺪی ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی میکنن. ﺑﺎ هم زدن و ﮔﺮدش آب ﺑﺼﻮرت دﺳﺘﯽ ﯾﺎ با پمپ و پدل و.. اﯾﻦ رشتهﻫﺎ ﺟﺎﺑﺠﺎ میشن و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺎﻫﯽ اﯾﻦ ﺳﺮی ﺑﻪ ﻧﻮر ﻧﺰدﯾﮑﺘﺮن و ﮔﺎﻫﯽ ﺳﺮیﻫﺎی دیگه. پس ﺑﺎ ﮔﺮدش آب ﻫﯿﭽﮑﺪوم از رشتهﻫﺎی اﺳﭙﯿﺮوﻟﯿﻨﺎ ﺑﻄﻮر ﻣﺪاوم ﺟﻠﻮی ﻧﻮر آﻓﺘﺎب نمیمونن ﺗﺎ آﺳﯿﺐ ببینن و از ﻃﺮﻓﯽ هم ﺑﻄﻮر ﻣﺘﻨﺎوب رو و زیر آب میرن ﺗﺎ بتونن ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰ کنن! اما این مستلزم اینه که غلظتشون کافی باشه. چون اگه زیادی رقیق باشن نور به راحتی به عمق میره و جلبک‌ها رو از بین میبره.
آب
آب مورد استفاده برای جلوگیری از جلبک های خارجی باید تمیز، عاری از آلودگی و بدون کلر باشه. آب آشامیدنی مناسبه اما باید بذارین حداقل 72 ساعت بمونه تا کلرش بپره. آب اغلب توش کلسیم کافی داره، اما اگه سختی آب زیاد باشه باعث ایجاد رسوب میشه که مشکل جدی نیست اما ممکنه آزار دهنده باشه. آب شور میتونه مفید باشه اما باید از نظر محتوا آنالیز و آزمایش بشه. توی برخی از شرایط خاص میشه از آب دریا هم استفاده کرد.
فضای کشت
جلبک اسپیرولینا تو آب قلیایی و شور رشد میکنه. برای رشد اسپیرولینا میشه از هر محفظه باز و بسته‌ای استفاده کرد، به شرطی که مقاوم در برابر خوردگی و غیر سمی باشه. اسپیرولینا میتونه گوشه اتاقتون، توی فضای گلخانه‌ای، سیستم باز و بسته، و همچنین داخل بطری، آکواریوم، وان، حوضچه، استخر و… باشه. شکل محفظه مهم نیس، اما برای تسهیل سیستم گردش و تمیز کردن بهتره زاویه‌های تیز نداشته باشه (یعنی گرد و بیضی اولویت داره به مربع و متسطیل).
عمقش معمولاً 40 سانتی متره (دو برابر عمق محیط کشت). در مورد سایر ابعاد هم هرچقد بزرگتر باشه از نظر اقتصادی مقرون به صرفه هست. اما در کل، ابعاد محفظه و استخرا فقط به دلیل هم زدن و گردش و تمیز کردن محدود میشن. کف بستر باید یه شیب کوچیک و قسمتی برای تخلیه داشته باشه. به دلایل عملی، داشتن دو حوضچه بهتر از یه حوضچه هست.
اقتصادی ترین استخرها از پلاستیک مقاوم در برابر U.V (PVC یا پلی اتیلن) به ضخامت بیش از 0.5 میلی متر با دیواره‌های ساخته شده از آجر، چوب یا لوله‌های فلزی ساخته میشن. اگه تو محیط موریانه وجود داشته باشه، باید یه لایه خاکستر خشک به علاوه یه لایه ماسه زیر پلاستیک کشیده بشه.
حوضچه‌های بتنی مسلماً راه حل خوب و بادوام هستن.
گلخانه
وجود گلخونه روی حوضچه‌ها مزایای زیادی داره، به شرطی که هوادهی و سایه اندازی مناسب ایجاد بکنه.
هم زدن
هم زدن میتونه دستی، با استفاده از پارو یا جاروی پلاستیکی، هر 2-3 ساعت یه بار انجام بشه. اگه برق در دسترس باشه، پمپ‌های آکواریومی برای هم زدن سطح کشت، کاربردی هستن (یک وات در متر مکعب کافی هست). استخرهای “Raceway” که توسط پدل، هم زده میشن، در مقیاس صنعتی، استاندارد هستن.
محیط کشت (غذای جلبک اسپیرولینا)
محیط کشت در واقع غذای جلبک اسپیرولینا محسوب میشه. اسپیرولینا مواد مغذی و معدنی اطراف خودشو جذب میکنه و با استفاده از انرژی خورشید به مواد آلی تبدیلشون میکنه. نکته قابل توجه اینه که جلبک اسپیرولینا مواد آلاینده اطراف خودش رو هم جذب و داخل خودش ذخیره می‌کند. برای همین مواد خطرناک از جمله فلزات سنگین (مثل جیوه، کادمیم و سرب) نباید وارد محیط کشت بشن.
اسپیرولینا هم مثل تمام موجودات زنده، برای ادامه حیات خودش نیاز به مواد خاصی برای تغذیه داره.
محیط کشت
اسپیرولینا میتونه در طیف وسیعی از ترکیبات آب زندگی کنه. در ادامه به نمونه‌ای از آنالیز ساده مواد موردنیاز جلبک اسپیرولینا اشاره می‌کنیم:
* آنیون کربنات: 2800 میلی گرم در لیتر
* بی کربنات: 720
* نیترات 614
* فسفات 80
* سولفات 350
* کلرید 3030
* کاتیون‌های سدیم 4380
* پتاسیم 642
* منیزیم 10
* کلسیم 10
* آهن 0.8
* کل مواد جامد محلول 12847
* pH 10.4
علاوه بر این، این محلول باید حاوی مقدار کمی از عناصر ریز مغذی لازم برای زندگی اسپیرولینا رو داشته باشه. این محلول رو میشه با حل کردن ترکیبات مختلف مواد شیمیایی بدست آورد.
این مواد تو هر اسکیل فقط به بار به محیط اضافه میشن و پس از هر برداشت اگه قصد بالا بردن اسکیل رو نداشته باشین باید فقط محیط جبرانی (میکاپ) بهشون اضافه کنین.
شرکت گلداسپیر، محیط کشت بهینه سازی شده رو با استفاده از آزمون و خطا و تحت شرایط آزمایشگاهی تهیه کرده که علاوه بر داشتن کیفیت و قیمت مناسب، باعث افزایش تولید جلبک‌هایی با کیفیت بالا میشه و برای تولید در اسکیل بالا نیز به صرفه هست.
جمع بندی
تو این پست، بعد از معرفی کوتاه جلبک اسپیرولینا گفتیم که پرورش جلبک اسپیرولینا نیاز به بذر اولیه (استوک)، دمای مناسب، نور، آب، و محیط کشت قلیایی داره.
استوک جلبک اسپیرولینا باید باکیفیت و خالص و عاری از آلودگی و تهیه شده از مراکز معتبر باشه.
دمای بهینه باید بین 31-35 درجه باشه. کمتر از اون رشد کم یا متوقف میشه، بالاتر از اون هم سلول‌ها کشته میشن.
نور باید به میزان کافی و همراه با 8 ساعت تاریکی باشه. نور افتاب خوبه اما نه مستقیم و نه زیاد!
آب باید عاری از آلودگی و کلر باشه.
فضای کشت جلبک اسپیرولینا میتونه گوشه اتاقتون، فضای گلخونه ای، سیستم باز و بسته، و همچنین داخل بطری، آکواریوم، وان، حوضچه، استخر و… باشه.
محیط کشت باید غنی، عاری از آلودگی، ترجیحا بهینه شده، و حاوی تمام مواد مورد نیاز جلبک باشه.
نکته پایانی اینکه پرورش جلبک اسپیرولینا خیلی راحت و پرسود هست. همین امروز میتونین وارد این کار بشین و به نتیجه مطلوبنتون برسین!
در پست‌های بعدی به تجهیزات مورد نیاز برای پرورش جلبک اسپیرولینا خواهیم پرداخت.
برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره رایگان با ما در ارتباط باشین. کارشناسان ما قدم به قدم توی این مسیر همراه شما خواهند بود تا درکنار تامین ملزومات پرورش جلبک اسپیرولینا، بتونید آموزش‌های لازم رو هم ببینید و برای خودتون کسب درآمد کنید.
منبع : goldspir.com
